Samen met mijn collega Marthe Kerkwijk organiseer ik deze zomer een bijzondere cursusweek: van 14 tot 18 augustus verdiepen we ons in de kritische maatschappijtheorie van de Frankfurter Schule, die (helaas) al honderd jaar onverminderd actueel blijkt.
Waarom is de belofte van de verlichting – een vrije samenleving van autonome burgers – zo moeilijk te realiseren? Waarom ontaardt het streven naar rationaliteit vaak juist in redeloosheid? En welke rol kunnen filosofie en wetenschap spelen in het tot stand brengen van een rechtvaardige maatschappij? Deze vragen vormen het vertrekpunt van de kritische theorie, zoals Max Horkheimer, Theodor W. Adorno en anderen die vanaf 1924 aan het Institut für Sozialforschung in Frankfurt ontwikkelden. Niet veel later moesten veel van deze denkers vluchten voor het fascisme – niet alleen vanwege hun joodse afkomst, maar ook vanwege hun scherpe maatschappijkritiek. Na de oorlog groeide de kritische theorie uit tot een van de belangrijkste filosofische stromingen van de 20e en ook van de 21e eeuw.
In deze cursus bestudeer je zowel het werk van de grondleggers van de kritische theorie als dat van latere denkers als Jürgen Habermas en Herbert Marcuse, om uiteindelijk, aan de hand van hedendaagse filosofen, een antwoord te kunnen geven op de vraag wat de kritische theorie ons kan leren over de politieke crises van onze tijd.
Het wordt een verrijkende week met veel deskundige gastsprekers, waaronder Thijs Lijster, Marian Donner, Jouke Huijzer & Tivadar Vervoort.
